• Anasayfa

Limon otu ya da melisa (Melissa officinalis), nanegiller ailesinden (familyasından) çok yıllık bir bitkidir. Ayrıca oğul otu, her derde deva, acem otu, limon nanesi, kovan otu, Xiang Feng Cao (geleneksel Çin tıbbında) adlarıyla da bilinir. Melisa en iyi Haziran ve Ağustos ayları arasında hafif ılıman iklimlerde yetişir. Melisa özü ve yağı tavuk veya balık marine etmek veya pişmiş yiyecekleri ve reçelleri lezzetlendirmek için mutfak amaçlı kullanılabilir. Limon otu ya da melisa otunun ayrıca sindirim sistemini, sinir sistemini ve karaciğeri etkileyen çeşitli tıbbi bozuklukları tedavi ettiğine inanılmaktadır. Bu bitkinin kullanımı, Carmelite rahibelerinin, popüler olarak karmelit suyu olarak bilinen bir alkollü tonik yapmak için kullandığı 14. yüzyıla kadar uzanmaktadır. Bugün, melisa geleneksel tıpta hem uykuya yardımcı hem de sindirim toniği olarak kullanılmaktadır. Hafif bir limon aromasına sahip olan yapraklarından ilaç elde edilir. Limon otu tek olarak veya başka bitkilerle birlikte kullanılabilir. Melisa esansiyel yağı, sakinliği teşvik ettiği ve stresi hafiflettiğine inanılan aromaterapide de popülerdir.

Sağlık Yararları

Genellikle stres ve kaygıyı hafiflettiği söylenen limon otu, güçlü antioksidan ve antimikrobiyal özelliklere sahip gibi görünen rosmarinik asit olarak bilinen bir bileşik içerir. Limon melisa otu, yatıştırıcı, sakinleştirici bir etkiye sahip gibi görünen kimyasallar da içerir, bazı virüslerin çoğalmasını da azaltabilir. Alternatif uygulayıcılar, melisa otunun uykusuzluk, uçuk, yüksek kolesterol, genital herpes, mide ekşimesi ve hazımsızlık (dispepsi) gibi çok çeşitli tıbbi durumların tedavisinde kullanılabileceğine inanmaktadır. Alzheimer hastalığı olan kişilerde bilişsel işlevi geliştirebileceğini bile iddia edenler vardır. Geleneksel tıpta uzun süredir kullanılmasına rağmen, bu sağlık iddialarının çoğunu destekleyen kanıtlar eksiktir. Limon otunun etkili olduğu hastalıklar aşağıdadır:
Alzheimer hastalığı: Ön çalışmalar, limon otu özündeki sitralin adlı bileşiğin, Alzheimer hastalığını tedavi etmek için kullanılan Aricept (donepezil), Exelon (rivastigmin) ve Razadyne (galantamin) adlı ilaçlar tarafından hedeflenen bir enzim olan kolinesterazı inhibe edebileceğini öngörmektedir. İran’dan yapılan bir çalışma, hafif ve orta derecede Alzheimer hastalarında biliş ve demansı iyileştirmede dört aylık bir limon otu özütü kullanımının bir plasebodan nispeten daha etkili olduğunu bildirmiştir. Katılımcıların her birine, 16 haftalık bir süre boyunca mililitre başına 500 mikrogram (μg / ml) sitral içeren 60 damla limon otu özütü verilmiştir. Umut verici olsa da bulgular henüz diğer çalışmalarda tekrarlanmamıştır.

Anksiyete (Kaygı): Çalışmalar, limon otunda bulunan rosmarinik asidin beyindeki gama-aminobutirik asit (GABA) olarak bilinen nörotransmiterlerin varlığını arttırdığını göstermiştir. Beyindeki düşük GABA seviyelerinin anksiyete ve diğer duygudurum bozuklukları ile ilişkili olduğuna inanılmaktadır. Bazı araştırmalar, piyasalardan elde edilebilen bir melisa özütü ürününün alınmasının anksiyete bozuklukları olan kişilerde semptomları azalttığını, daha önceki araştırmalar da melisa ve 12 başka bileşen içeren bir ürünün sinirlilik veya huzursuzluk gibi anksiyete semptomlarını azalttığını göstermektedir. Avustralya’daki araştırmacılara göre, 0.3 gram melisa özü içeren tatlı bir su bazlı içecek, bir grup sağlıklı genç yetişkinde plaseboya kıyasla stresi ve ruh halini önemli ölçüde azaltmıştır. Bu sonuçlar testin su yerine yoğurtla tekrarlanmasıyla teyit edilmiştir. Anksiyolitik (anksiyete azaltıcı) etkiler genellikle bir ila üç saat içinde hissedilir.
Uçuk (Herpes labialis): Melisa otundaki rosmarinik asit uçuk ve bazı genital herpes vakalarıyla ilişkili herpes simpleks virüsü tip 1’i (HSV-1) inhibe etmede çok etkili gibi görünmektedir. Uçuklara limon otu özü içeren bir dudak balsamı uygulamak iyileşme süresini kısaltır ve enfeksiyonun erken aşamalarında uygulanırsa semptomları azaltır. Mevcut kanıtların çoğu, rosmarinik asidin, koronavirüsler, rinovirüsler ve hepatit B virüsü gibi soğuk algınlığı ile ilişkili olanlar da dahil olmak üzere çok çeşitli virüs çeşitlerini inhibe ettiği test tüpü çalışmalarıyla sınırlıdır. Bir 2014 çalışmasında, melisa özü, ilaca dirençli HSV-1 suşlarının yüzde 80 ila 96’sının konakçı hücreleri enfekte etmesini önleyebilmiştir. Aynı sonuçların insanlarda elde edilip edilemeyeceğini görmek için daha fazla araştırma gereklidir.

Uykusuzluk (İnsomnia): Rosmarinik asidin uykusuzluk hastalığı olan kişilerde uykuyu iyileştirdiğine inanılmaktadır. 2013 yılında yapılan bir araştırmaya göre, kediotu kökü ile birlikte limon otu bir plaseboya kıyasla menopozlu 100 kadında uyku kalitesini önemli ölçüde artırmaktadır. Genellikle depresyon ve anksiyete ile birlikte görülen uykusuzluk ve uyku apnesi menopozluların ortak özellikleridir. Otların kombinasyonunun, doğrudan beyindeki GABA reseptörlerine etki ederek, “iyi hissetme” hormonu olan serotonin üretimini uyarırken hafif bir yatıştırıcı etki sağlayarak uykuya yardımcı olduğuna inanılmaktadır. Önceki araştırmalar da limon otu ve kediotu kökü içeren bir ürünü günde iki defa 1-2 tabletin almanın, 12 yaşın altındaki çocuklarda huzursuzluk ile ilişkili uyku problemlerini azaltabileceğini göstermektedir. Bu etkinin limon otundan mı, kediotundan mı yoksa kombinasyondan mı kaynaklandığı bilinmemektedir.

Stres: Araştırmalar, tek bir doz melisa almanın zihinsel stres altındaki yetişkinlerde sakinliği ve uyanıklığı arttırdığını göstermektedir. Diğer bazı araştırmalar, bir yiyecek veya içeceğe melisa eklemenin kaygıyı azalttığını ve zihinsel testler sırasında hafızayı ve uyanıklığı geliştirdiğini göstermektedir. Limon otunun ayrıca diş muayeneleri sırasında çocuklarda endişeli davranışı azalttığı görülmektedir. Limon melisa otunu diğer bileşenlerle birlikte düşük bir dozda alınmasının bir laboratuvarda psikolojik stres sırasında endişeyi azalttığı görülmektedir fakat kombinasyonu daha yüksek bir dozda almak stres kaynaklı kaygıyı kötüleştiriyor gibi görünmektedir.

Melisa otunun aşağıdaki durumlarda da etkili olduğu düşünülse de yeterli kanıt yoktur:
Bellek ve düşünme becerileri (bilişsel işlev): Bazı araştırmalar tek doz limon otu takviyesi almanın doğruluğu artırdığını ancak zamanlanmış bir hafıza testinde performansı yavaşlattığını göstermektedir. Diğer araştırmalar, diğer maddelerle kombinasyon halinde melisa almanın 63 yaşın altındaki yetişkinlerde kelimeleri hatırlamayı iyileştirdiğini göstermektedir fakat daha yaşlı yetişkinlerde yararlı görünmemektedir.

Bebeklerde aşırı ağlama (kolik): 1-4 hafta boyunca kolik olan bebeklere limon otu ve başka bileşenler içeren bazı ürünlerin verilmesi ağlama süresini azaltıyor gibi görünmektedir. Melisa otu, kolik sorunu çözülen bebeklerin sayısını artırabilir.

Düşünmeyi engelleyen hastalıklar (Bunama: demans): Limon otunun demans hastalarında ajitasyonu azaltmaya yardımcı olup olmadığı belirsizdir. Araştırmalardan elde edilen sonuçlar çelişkilidir.

Depresyon: Araştırmalar, döllenmiş yumurta tozu ile limon otu almanın, tek başına döllenmiş yumurta tozu almaya kıyasla depresyon belirtilerini iyileştirmediğini göstermektedir.

Gastrointestinal Sorunlar: Limon otunun dispepsi (mide bozukluğu), irritabl bağırsak sendromu (IBS) ve asit reflü semptomlarının tedavisinde yardımcı olabileceğine dair artan kanıtlar vardır. Limon otunda rosmarinik asitten başka spazmotik (spazm çözücü) ve karminatif (gaz giderici) özelliklere sahip olan sitral, sitronellal, geraniol, linalool ve beta karyofilen adlı bileşikler bulunur. Almanya’dan yapılan bir 2013 yılı araştırması, limon otu ve diğer sekiz terapötik ot içeren reçetesiz bir ilaç olan Iberogast’ın dispepsi ve mide ağrısına neden olan, kalın bağırsakların uzun süreli bir bozukluğu ya da irritabl bağırsak sendromu (IBS) tedavisinde plasebodan daha etkili olduğunu göstermiştir.
Doğum sancıları: Araştırmalar, doğumdan sonra melisa ya da limon otu almanın doğum sonrası ağrıları, mefenamic adlı ilacı almak kadar etkili bir şekilde azalttığını göstermektedir.
Melisa otunun aşağıda belirtilen diğer sağlık sorunlarının iyileştirilmesi üzerinde de etkili olabilir:

-Fiziksel semptomlara aşırı odaklanmanın neden olduğu duygusal sıkıntı (somatik semptom bozukluğu)
-Baş ağrısı
-Diş ağrısı
-Adet krampları (dismenore)
-Dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğu (DEHB)
-Kanser
-Böcek ısırıkları
-Akciğerlerdeki hava yollarının uzun süreli şişmesi veya iltihabı (kronik bronşit)
-Aşırı aktif tiroid (hipertiroidizm)
-Yüksek tansiyon
-Diğer durumlar

Bu rahatsızlıklarda limon otu veya melisa otu kullanımının etkinliğini değerlendirmek için daha fazla kanıt gereklidir.